Productomschrijving
Linksonder titelcartouche met wapen van Overijssel en gedecoreerd met een visser, schaapsherder en turfsteker. Rechtsonder een cartouche 'Verklaringe der Teeckenen'.
Afmeting prent: 44,5 x 57 cm. Afmeting papier: 48,5 x 60,5 cm.
Verso: blank.
Kopergravure uitgegeven door Reiner en Joshua Ottens in een verzamelatlas ofwel 'Atlas Factice' te Amsterdam. De kaart is door Nicolaas Visscher II gemaakt in ca. 1698.
Het duurde het tot het midden van de 17de eeuw voordat er een betrouwbare kaart van Overijssel beschikbaar kwam. Tussen 1640 en 1650 werd de provincie in kaart gebracht in opdracht van de Staten van Overijssel door Nicolaas ten Have, conrector van de Latijnse School in Zwolle. Zijn fraaie overzichtskaart kwam eindelijk uit in 1650.
Nicolaas ten Have (1604-1650) was conrector aan de Latijnse school te Zwolle. In die jaren liep er een geschil tussen de Twentse drost, Johan van Raesfelt, en Drenthe over de grens met het landgoed de Eze bij Steenwijk, waarvan Van Raesfelt de eigenaar was. De drost had zich op de landdag van 24 maart 1639 beklaagd dat de Drenten zich in het proces beriepen op een kaart waarop de grenzen van Overijssel zijns inziens onjuist waren aangegeven. Daarop besloten Ridderschap en Steden van Overijssel de Gedeputeerde Staten op te dragen 'een betere ende perfecte lantcaerte van dese provintie' te laten maken. Aan de resolutie werd de opmerking toegevoegd: 'doer de lantmeeter deser landtschap'. Achteraf werd 'de lantmeeter' veranderd in 'een lantmeeter'. In de zeventiende eeuw was de bekwaamheid van een gewone landmeter zeker niet toereikend voor het maken van grote gewestkaarten. Het is heel wel mogelijk dat Rutger van Haersolte, sedert 1633 gedeputeerde in het college, de Staten hierop heeft gewezen en zijn oude studiegenoot uit Leiden als kartograaf van academisch niveau heeft aanbevolen. Hoe het ook zij, Ten Have kreeg het werk opgedragen.
Binnen vijf jaar had hij het karteringswerk gereed. Uit die jaren is een geschriftje van hem bewaard gebleven, Geometria, ofte meetconst gedicteerd doer Nicolaum ten Have, conrectorem Scholae Zwollanae. Het bevat behalve de beginselen van de meetkunde ook die van de landmeetkunde. Geen gebruikelijke stof voor gewone scholieren. Ten Have zal bij zijn karteringswerk hulp hebben gehad van medewerkers, die hij zelf eerst moest opleiden. Al op 8 juni 1644 betalen Gedeputeerde Staten een bedrag van 570 caroligulden voor het graveren van 'die grote landtcaerte van dese Provintie door ordre van Ridderschap en Steden bij Niclaes ten Have gemaect'.
De kaart werd echter pas in 1648 gedrukt en uitgevoerd als zogenaamd landtafereel: een wandkaart op een schaal van circa 1:100.000 met een totale afmeting van 101 bij 139,5 cm, met aan weerszijden een beschrijving van de provincie en onderlangs de plattegrondjes van de zeven belangrijkste steden van Overijssel. De kaart was één van de laatste maar ook één van de mooiste gewestkaarten van die tijd.
Nog in 1648 vervaardigde Ten Have een verkleinde uitgave op atlasformaat, die vanaf 1662 in verschillende edities van Johan Blaeu's beroemde Atlas Maior is afgedrukt. De Amsterdamse graveur en kaartdrukker Claes Jansz. Visscher maakte in 1652 een eigen verkleining op atlasformaat, die in vrijwel alle atlassen van de zeventiende en de achttiende eeuw is herdrukt. Tot in de negentiende eeuw heeft Ten Have het kaartbeeld van Overijssel bepaald; pas toen werd dat door nieuwe methoden verdrongen. In elk geval hebben wij het historische kaartbeeld van Overijssel aan hem te danken. [bron:
J.C.H. de Groot, Overijsselse biografieën]
De uitgeverij van de gebroeders Reinier en Joshua Ottens was sinds 1726 gevestigd 'op den Nieuwendyk in de Warelt Kaart' bij de zoutsteeg te Amsterdam. Na de dood van Reinier in 1750 tot 1784 werden kaarten verkocht onder de naam 'Joshua & Reinier Ottens.
Deze prent wordt u aangeboden door Gouldmaps. Wij bieden originele antieke kaarten en natuurhistorische prenten van hoge kwaliteit. Wij zijn verheugd dat wij in de webwinkel van de Toverkamer een kleine collectie kaarten een prenten kunnen tonen. Als u meer vragen heeft over een kaart of prent, neem dan gerust contact met ons op: [email protected].
